مستضعف در قرآن
واژه «مستضعف» از ماده « ضعف » است به معنی کسی است که اورا به ضعف کشانده اند یا به معنای ضعیف یافتن کسی است. این واژه در مقابل استکبار استفاده شده که به معنی برتری جویی است .
هر کس در شناخت حق یا عمل به آن به واسطه عوامل ناخواسته بیرونی یا درونی (و نه عوامل اختیاری) ناتوان شود مستضعف خواهد بود . ولی اگر عامل نشناختن حق یا عمل به آن در اختیار شخص باشد فردخطاکار خواهد بود .
عامل استضعاف دو چیز است :
1- ضعف و ناتوانی فکری ، عقلی ، جسمی ، مادی و اقتصادی که در برخی افراد وجود دارد و باعث می شود در مقابل ظالمین توانایی گرفتن حق خود را نداشته باشند مانند زنان ، کودکان ، یتیمان ، سالمندان ، فقیران و ...
2- ممکن است شخص در زمینه فکری ، جسمی و مادی انسان توانمندی باشد ولی به واسطه کمی نیرو و امکانات یا قدرت بیشتر استکبار ، در موضع ضعف قرار گیرد . شبیه رهبران الهی
مستضف فی نفسه نه خوب و نه بد است بلکه بسته به واکنشی که نسبت به ظلم انجام میدهد بد یا خوب می شوند . در واقع در برخورد با ظلم اگر انسان به وظیفه خود عمل کند مورد آمرزش خدا قرار میگیرد ولی اگر به وظیفه خود عمل نکند مورد سرزنش ، مواخذه یا عذاب قرار میگیرد .
افراد مستضعف در قرآن به چهار دسته تقسیم شده اند :