قران العظیم

در آستانه قیامت و پایان دنیا و همچنین قبل از ورود انسانها به محشر صدای مهیبی به گوش میرسد . همچنین هنگام وقوع عذاب اقوام پیشین نیز چنین صداهایی وجود داشته است.در قرآن این صداها با عبارات صور ، صیحه ، زجرة ، صاخة و ناقور توصیف شده است .

1- صور

●  واژه صـور بـه معنی شاخ تو خالی یا شیپور است یا شیپوری که شبیه شاخ گاو است.

●  کلمه صور 10 بار و دمیدن در صور : « یُنفَخُ  و نُفِخَ » 11 بار در قرآن تکرار شده است .

●  یکی از 4 فرشته مقرب الهی به نام اسرافیل مامور دمیدن در آن است .

●  در گذشته و امروز براى جمع کردن و آماده باش لشکر و یا فرستادن آنها به استراحتگاه ، از شیپور استفاده می شده است .

●  از آیات قرآن می توان فهمید که دمیدن در صور دو مرتبه است .

●  بیشتر آیات قرآن به مرتبه دوم دمیدن در صور اشاره دارند .

●  برخی اهل سنت این نفخه صور را سه یا چهار بار میدانند که چندان درست بنظر نمی رسد .

2- صیحه ‏ :

●  کلمه صیحه در قرآن برای دو مورد استفاده شده یکی هنگام عذاب اقوام پیشین و دیگری هنگام قیامت

●  صیحه مربوط به قیامت دو بار در قرآن مجید آمده است.

 3- زجره :

●  هم به معنی فریاد و صیحه  وهم به معنی راندن 

●  دو بار در قرآن آمده است.

4- صاخه :

●  فریاد شدیدی که نزدیک است گوش انسان را کر کند یا فریادی که گوش را کر میکند .

 ● یکبار در قرآن آمده  است .

 5- ناقور :

●  ناقوردر از ماده «نقر» به معنى کوبیدنى است که منتهى به سوراخ کردن شود و «منقار» پرندگان که وسیله کوبیدن و سوراخ کردن اشیاء است نیز از همین معنى گرفته شده به همین جهت به شیپورى که صداى آن گویى گوش انسان را سوراخ مى ‏کند و در مغز فرو مى ‏رود، «ناقور» گفته مى‏شود.

●  یکبار در قرآن آمده است .

آیات :

نفخه اول :

(زمر-68) وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَمَن فِی الْأَرْضِ إِلَّا مَن شَاء اللَّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِیهِ أُخْرَی فَإِذَا هُم قِیَامٌ یَنظُرُونَ

و در صور دمیده مى‏شود پس هر که در آسمانها و هر که در زمین است بیهوش درمى‏افتد مگر کسى که خدا بخواهد سپس بار دیگر در آن دمیده مى‏شود و بناگاه آنان ایستاده مى‏نگرند

(حاقة-13) فَإِذَا نُفِخَ فِی الصُّورِ نَفْخَةٌ وَاحِدَةٌ (حاقة-14) وَحُمِلَتِ الْأَرْضُ وَالْجِبَالُ فَدُکَّتَا دَکَّةً وَاحِدَةً (حاقة-15) فَیَوْمَئِذٍ وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ

پس آنگاه که در صور یک بار دمیده شود - و زمین و کوه‏ها از جاى خود برداشته شوند و هر دوى آنها با یک تکان ریز ریز گردند - پس آن روز است که واقعه وقوع یابد

 

نفخه دوم :

 (انعام-73) ... وَلَهُ الْمُلْکُ یَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّوَرِ عَالِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَةِ وَهُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ

... روزى که در صور دمیده شود فرمانروایى از آن اوست داننده غیب و شهود است و اوست‏حکیم آگاه

(کهف-99) وَتَرَکْنَا بَعْضَهُمْ یَوْمَئِذٍ یَمُوجُ فِی بَعْضٍ وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَجَمَعْنَاهُمْ جَمْعًا

و در آن روز آنان را رها مى‏کنیم تا موج‏آسا بعضى با برخى درآمیزند و در صور دمیده شود پس همه آنها را گرد خواهیم آورد

(طه-102) یَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّورِ وَنَحْشُرُ الْمُجْرِمِینَ یَوْمَئِذٍ زُرْقًا

روزى که در صور دمیده مى‏شود و در آن روز مجرمان را کبودچشم برمى‏انگیزیم

(مؤمنون-101) فَإِذَا نُفِخَ فِی الصُّورِ فَلَا أَنسَابَ بَیْنَهُمْ یَوْمَئِذٍ وَلَا یَتَسَاءلُونَ

پس آنگاه که در صور دمیده شود میانشان نسبت‏خویشاوندى وجود ندارد و از یکدیگر نمى‏پرسند

(نمل-87) وَیَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَمَن فِی الْأَرْضِ إِلَّا مَن شَاء اللَّهُ وَکُلٌّ أَتَوْهُ دَاخِرِینَ

و روزى که در صور دمیده شود پس هر که در آسمانها و هر که در زمین است به هراس افتد مگر آن کس که خدا بخواهد و جملگى با زبونى رو به سوى او آورند

 (یس-51) وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذَا هُم مِّنَ الْأَجْدَاثِ إِلَی رَبِّهِمْ یَنسِلُونَ

و در صور دمیده خواهد شد پس بناگاه از گورهاى خود شتابان به سوى پروردگار خویش مى‏آیند

(ق-20) وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ ذَلِکَ یَوْمُ الْوَعِیدِ

و در صور دمیده شود این است روز تهدید

(نبأ-18) یَوْمَ یُنفَخُ فِی الصُّورِ فَتَأْتُونَ أَفْوَاجًا

روزى که در صور دمیده شود و گروه گروه بیایید

 

صیحه :

(ق-42) یَوْمَ یَسْمَعُونَ الصَّیْحَةَ بِالْحَقِّ ذَلِکَ یَوْمُ الْخُرُوجِ

روزى که فریاد را به حق مى‏شنوند آن روز بیرون آمدن است

(یس-53) إِن کَانَتْ إِلَّا صَیْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ جَمِیعٌ لَّدَیْنَا مُحْضَرُونَ

بدرستیکه یک فریاد است و بس و بناگاه همه در پیشگاه ما حاضر آیند

 

صیحه عذاب اقوام پیشین:

قوم ثمود :

(حجر-83) فَأَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَةُ مُصْبِحِینَ

پس صبحدم فریاد آنان را فرو گرفت

(هود-67) وَأَخَذَ الَّذِینَ ظَلَمُواْ الصَّیْحَةُ فَأَصْبَحُواْ فِی دِیَارِهِمْ جَاثِمِینَ

و کسانى را که ستم ورزیده بودند آن بانگ فرا گرفت و در خانه‏هایشان از پا درآمدند

(قمر-31) إِنَّا أَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ صَیْحَةً وَاحِدَةً فَکَانُوا کَهَشِیمِ الْمُحْتَظِرِ

ما بر ایشان یک فریاد فرستادیم و چون گیاه خشکیده ریزریز شدند

قوم لوط :

(حجر-73) فَأَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَةُ مُشْرِقِینَ

پس به هنگام طلوع آفتاب فریاد آنان را فرو گرفت

قوم شعیب :

(هود-94) وَلَمَّا جَاء أَمْرُنَا نَجَّیْنَا شُعَیْبًا وَالَّذِینَ آمَنُواْ مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مَّنَّا وَأَخَذَتِ الَّذِینَ ظَلَمُواْ الصَّیْحَةُ فَأَصْبَحُواْ فِی دِیَارِهِمْ جَاثِمِینَ

و چون فرمان ما آمد شعیب و کسانى را که با او ایمان آورده بودند به رحمتى از جانب خویش نجات دادیم و کسانى را که ستم کرده بودند فریاد [مرگبار] فرو گرفت و در خانه‏هایشان از پا درآمدند

شهر انطاکیه:

(یس-29) إِن کَانَتْ إِلاَّ صَیْحَةً وَاحِدَةً فَإِذَا هُمْ خَامِدُونَ

تنها یک فریاد بود و بس و بناگاه [همه] آنها سرد بر جاى فسردند

سایر اقوام :

(مؤمنون-41) فَأَخَذَتْهُمُ الصَّیْحَةُ بِالْحَقِّ فَجَعَلْنَاهُمْ غُثَاء فَبُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِینَ

پس فریاد آنان را به حق فرو گرفت و آنها را خاشاکى که بر آب افتد گردانیدیم دور باد [از رحمت‏خدا] گروه ستمکاران

(عنکبوت-40) فَکُلًّا أَخَذْنَا بِذَنبِهِ فَمِنْهُم مَّنْ أَرْسَلْنَا عَلَیْهِ حَاصِبًا وَمِنْهُم مَّنْ أَخَذَتْهُ الصَّیْحَةُ وَمِنْهُم مَّنْ خَسَفْنَا بِهِ الْأَرْضَ وَمِنْهُم مَّنْ أَغْرَقْنَا وَمَا کَانَ اللَّهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَلَکِن کَانُوا أَنفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ

و هر یک را به گناهش گرفتار کردیم از آنان کسانى بودند که بر ایشان بادى همراه با شن فرو فرستادیم و از آنان کسانى بودند که فریاد آنها را فرو گرفت و برخى از آنان را در زمین فرو بردیم و بعضى را غرق کردیم و خدا نبود که بر ایشان ستم کرد بلکه خودشان بر خود ستم مى‏کردند

(یس-49) مَا یَنظُرُونَ إِلَّا صَیْحَةً وَاحِدَةً تَأْخُذُهُمْ وَهُمْ یَخِصِّمُونَ

جز یک فریاد را انتظار نخواهند کشید که هنگامى که سرگرم جدالند غافلگیرشان کند

(ص-15) وَمَا یَنظُرُ هَؤُلَاء إِلَّا صَیْحَةً وَاحِدَةً مَّا لَهَا مِن فَوَاقٍ

و اینان جز یک فریاد را انتظار نمى‏ب رند که هیچ بازگشتی در آن نیست

 

زجرة :

(صافات-19) فَإِنَّمَا هِیَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ فَإِذَا هُمْ یَنظُرُونَ

و آن تنها یک فریاد است و بس و بناگاه آنان به تماشا خیزند

(نازعات-13) فَإِنَّمَا هِیَ زَجْرَةٌ وَاحِدَةٌ

ودر حقیقت آن یک فریاد است

 

صاخة :

 (عبس-33) فَإِذَا جَاءتِ الصَّاخَّةُ (عبس-34) یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ أَخِیهِ (عبس-35) وَأُمِّهِ وَأَبِیهِ (عبس-36) وَصَاحِبَتِهِ وَبَنِیهِ

پس چون فریاد گوش‏خراش در رسد - روزى که آدمى از برادرش مى‏گریزد - و از مادرش و پدرش - و از همسرش و پسرانش

 

ناقور :

 (مدثر-8) فَإِذَا نُقِرَ فِی النَّاقُورِ (مدثر-9) فَذَلِکَ یَوْمَئِذٍ یَوْمٌ عَسِیرٌ (مدثر-10) عَلَی الْکَافِرِینَ غَیْرُ یَسِیرٍ

پس چون در صور دمیده شود - آن روز ، روز ناگوارى است  - بر کافران آسان نیست

 

روایات :

●  راویان معتبر از حضرت زین العابدین علیه السّلام روایت کرده اندکه فرمود صور اسرافیل‏ شاخى بزرگ است که یک سر و دو طرف دارد و بین آن طرفى که به سوى زمین است تا آن طرفى که بالاست بسوى آسمان، مانند فاصله زمینهاى هفتگانه تا فراز آسمان هفتگانه است در آن صور سوراخ‏هائیست به تعداد ارواح مردم، و گشادى دهانه آن به اندازه بین زمین و آسمان است.

●  در نـهج البلاغه آمده است : و در صور دمیده مى شود و دنبال آن قلب ها از کار مى افتد، زبان ها بند مى آید و کوه هاى بلند و سنگ هاى محکم چنان بـه هـم مـى خـورد کـه مـتـلاشى و نرم مى شود، و جاى آن چنان صاف مى گردد که گویا هرگز کوهى وجود نداشته است.

●  از رسول خدا صلى الله علیه و آله پرسیدند: صور چیست؟ فرمود: شاخى است از نور ،که اسرافیل آن را به دهان دارد.

●  در حدیث دیگر از رسول خدا صلى الله علیه و آله آمده: صور شاخى است از نور، که در آن به عدد ارواح بندگان روزنه وجود دارد.

●  امام سجاد علیه السلام مى‏فرماید: صور شاخى است عظیم، دارى یک سر و دو طرف. فاصله طرفى که به سمت زمین است با طرفى که به سوى آسمان است همانند فاصله دورترین نقطه زمین تا انتهاى آخرین آسمان است، و در آن روزنه‏هایى به عدد ارواح خلائق وجود دارد.

●  حضرت امام على بن حسین (ع ) در این زمینه مى فرماید: « اسـرافـیـل در صور مى­دمد، پس صدایى از آن طرف صور که به سوى زمین است خارج مى شـود، و در روى زمـیـن صـاحـب روحـى نـمـى ماند مگر این که بیهوش ‍شده مى­میرد و صدا از آن طـرف صـور کـه بـه سـوى آسمان­هاست خارج مى شود پس در آسمان­ها صاحب روحى نمى ماند مـگـر ایـن کـه بـیـهـوش شـده مـى­ مـیـرد جـز اسـرافـیـل. آنـگـاه خـداونـد بـه اسـرافـیل مى گوید: اى اسرافیل بمیر. پس اسرافیل مى­ میرد تا زمانى که خداوند بخواهد در این وضعیّت توقف مى کند. سپس خداوند فرمان مى دهد که آسمان­ها بطور سریع گردش کنند و به کوهها امر مى کند که بگردند و این همان گفتار خداوند است که فرمود: « یَوْمَ تَمُورُ السَّماءُ مَوْراَ وَ تَسیرُ الْجِبالُ سَیْرا» روزى کـه آسـمـان شـدیـدا بـه حـرکـت در مـى آیـد و کـوهـهـا از جـاکـنـده و مـتـحـرک مـى شوند .