قران العظیم

● در قرآن عبارت «اُسوة» که به معنی الگو و سرمشق می باشد سه بار آمده است.

● الگو و سرمشق بودن می تواند در امور مثبت یا منفی باشد بنابراین در قرآن عبارت «اسوة حَسَنَة» آمده که به الگو و سرمشق نیک و سودمند اشاره دارد .

● عبارت «أُسْوَةٌ حَسَنَة» یک بار برای پیامبر (ص) و دو بار برای حضرت ابراهیم (ع) و پیروان او بکار رفته است.

● با توجه به آیات دیگری از قرآن که پیروان واقعی ابراهیم را پیامبر(ص) و مومنین معرفی کرده ، می توان گفت که این دو آیه نیز شامل پیامبر (ص) میشود.

● در این آیات به طور ضمنی به کسانیکه به خدا و آخرت امید دارند توصیه شده که به این الگوها تمسک جویند.

● هر سه  آیه با حرف «قَد» به معنی قطعا و یقینا شروع شده که در واقع نوعی تضمین است از طرف خداوند برای تمسک به این الگوها.

● آیه مربوط به اسوة بودن پیامبر در بین آیات مربوط به جنگ و جهاد آمده و نشان دهنده استقامت و پایداری بی نظیر پیامبر در شرایط سخت است.

● در آیه مربوط به الگو بودن حضرت ابراهیم ، صفت کینه و نفرت ابراهیم نسبت به شرک و بت پرستی برجسته شده است . در این آیه جمله « ... به غیر از سخن ابراهیم [که] به [نا]پدر[ى] خود [گفت] حتما براى تو آمرزش خواهم خواست... » آمده که بعضیها از این عبارت اینطور برداشت کرده اند که عمل استغفار ابراهیم برای عمویش که از سر دلسوزی زیاد بوده ، از سرمشق و الگو قرار گرفتن استثنا شده است  جرا که استغفار برای کسیکه در حال شرک است کار بی نتیجه ایست . برخی مفسیرین هم این نظریه را رد کرده اند.

● در خصوص اینکه آیا پیامبران هم ممکن است اشتباه کنند یا نه ، در آینده نزدیک مقاله ای ارائه خواهد شد .   

آیات مربوطه :

(احزاب-21) لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثِیرًا

قطعا براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نیکوست براى آن کس که به خدا و روز بازپسین امید دارد و خدا را فراوان یاد می کند

(ممتحنة-4) قَدْ کَانَتْ لَکُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِی إِبْرَاهِیمَ وَالَّذِینَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَاء مِنکُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ کَفَرْنَا بِکُمْ وَبَدَا بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّی تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِیمَ لِأَبِیهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَکَ وَمَا أَمْلِکُ لَکَ مِنَ اللَّهِ مِن شَیْءٍ رَّبَّنَا عَلَیْکَ تَوَکَّلْنَا وَإِلَیْکَ أَنَبْنَا وَإِلَیْکَ الْمَصِیرُ

قطعا براى شما در [پیروى از] ابراهیم و کسانى که با اویند سرمشقى نیکوست آنگاه که به قوم خود گفتند ما از شما و از آنچه به جاى خدا می پرستید بیزاریم به شما کفر می ورزیم و میان ما و شما دشمنى و کینه همیشگى پدیدار شده تا وقتى که فقط به خدا ایمان آورید جز [در] سخن ابراهیم [که] به [نا]پدر[ى] خود [گفت] حتما براى تو آمرزش خواهم خواست با آنکه در برابر خدا اختیار چیزى را براى تو ندارم اى پروردگار ما بر تو اعتماد کردیم و به سوى تو بازگشتیم و فرجام به سوى توست

(ممتحنة-6) لَقَدْ کَانَ لَکُمْ فِیهِمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِمَن کَانَ یَرْجُو اللَّهَ وَالْیَوْمَ الْآخِرَ وَمَن یَتَوَلَّ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ

قطعا براى شما در [پیروى از] آنان سرمشقى نیکوست [یعنى] براى کسى که به خدا و روز بازپسین امید می بندد و هر کس روى برتابد [بداند که] خدا همان بی نیاز ستوده[صفات] است

(آل عمران-68) إِنَّ أَوْلَی النَّاسِ بِإِبْرَاهِیمَ لَلَّذِینَ اتَّبَعُوهُ وَهَـذَا النَّبِیُّ وَالَّذِینَ آمَنُواْ وَاللّهُ وَلِیُّ الْمُؤْمِنِینَ

در حقیقت نزدیکترین مردم به ابراهیم همان کسانى هستند که او را پیروى کرده اند و [نیز] این پیامبر و کسانى که [به آیین او] ایمان آورده اند و خدا سرور مؤمنان است

(نساء-116) إِنَّ اللّهَ لاَ یَغْفِرُ أَن یُشْرَکَ بِهِ وَیَغْفِرُ مَا دُونَ ذَلِکَ لِمَن یَشَاء وَمَن یُشْرِکْ بِاللّهِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلاَلاً بَعِیدًا

خداوند این را که به او شرک آورده شود نمی آمرزد و فروتر از آن را بر هر که بخواهد می بخشاید و هر کس به خدا شرک ورزد قطعا دچار گمراهى دور و درازى شده است